Co to jest terapia przez zabawę (Play Therapy)?

Podobnie jak w przypadku tradycyjnej terapii konwersacyjnej, terapia przez zabawę opiera się na relacji pomiędzy wyszkolonym psychoterapeutą dziecięcym a dzieckiem. Celem zabiegów terapeutycznych jest pomóc dziecku  w rozwiązywaniu jego problemów i w przywróceniu mu naturalnej harmonii.

Często rodzice czują się zagubieni, gdy próbują zrozumieć, dlaczego ich dziecko zachowuje się w określony sposób, a oni nie wiedzą, jak mu pomóc. Może to być na przykład agresywne zachowanie, lęk separacyjny, skłonność do zmiany nastroju, trudności w nawiązywaniu lub utrzymywaniu przyjaciół, obawy o samotność, nagłe lub niewyjaśnione unikanie znajomych osób lub pewnego miejsca.
W przeciwieństwie do dorosłych, których rozwój poznawczy jest bardziej rozwinięty, dzieci – zwłaszcza te bardzo małe – nie mają umiejętności posługiwania się językiem, aby w pełni zrozumieć i przekazać swoje wewnętrzne doświadczenie. Ponadto inaczej postrzegają i rozumieją one świat oraz swoje relacje z ważnymi ludźmi. Na przykład – magiczne myślenie powoduje, że dzieci wierzą, iż ich gniewne uczucia powodują rzeczywistą szkodę w realnym świecie; więc bezpośrednie mówienie o tych uczuciach może być, z ich punktu widzenia, bardzo groźne. W związku z tym zabawki i zabawa zapewniają pewien dystans psychologiczny. Ponadto dzieci są zazwyczaj bardziej zorientowane na działanie – czyli  wyrażają swój wewnętrzny świat poprzez swoje zachowanie. Dlatego odgrywanie przez zabawę ich myśli, pomysłów, uczuć, pragnień, lęków i doświadczeń –  jest stosownym i naturalnym działaniem terapeutycznym. Z drugiej jednak strony – terapia przez zabawę ma także na celu pomaganie dziecku w ułożeniu jego wewnętrznych doświadczeń w słowa – tak aby nie musiało się już ono uciekać wyłącznie do działania w celu wyrażenia swego wewnętrznego doświadczenia.

Czy terapia przez zabawę jest odpowiednia dla starszych dzieci? Myślę, że moje dziecko potrzebuje kogoś, z kim może porozmawiać.

Większość rodziców może przypomnieć sobie czas, kiedy jechali samochodem, a ich dziecko, siedzące za nimi lub obok nich, wyraziło jakiś niepokój lub zadało pytanie, które wydawało się  „nie na miejscu”, a zarazem było głębokie. W jakiś sposób struktura bez konieczności bezpośredniego kontaktu wzrokowego pozwoliła dziecku spontanicznie wyrazić to, co myślało i czuło.

Podczas zabawy możemy w zrelaksowany sposób badać uczucia, myśli, niepokoje i pragnienia dziecka. Przyjemność wspólnej zabawy ma też tę zaletę, że uwalnia część stresu i niepokoju związanego z odkrywaniem trudnych tematów i uczuć. Z mojego doświadczenia wynika, że ​​niektóre starsze dzieci czerpią korzyści z symbolicznej zabawy (np. z tworzenia scen w piaskownicy (sandplay) czy wykorzystywania kukiełek), inne natomiast używają sposobów artystycznych (np. rysowania, rzeźbienia w gilinie czy malowania), aby wykreować ze mną sytuację, którą trudno jest im rozwiązać.  Obie praktyki są równoprawnymi formami ekspresji, które można dzielić, słyszeć i rozumieć wspólnie, zapewniając dziecku zarówno ulgę, jak i bardziej adaptacyjne sposoby zarządzania swoimi uczuciami. Moje podejście do spotkania z dzieckiem uwzględnia zarówno specyfikę osobowości mojego pacjenta, jak i  relację terapeutyczną, którą razem tworzymy.

Jaką rolę odgrywają rodzice w procesie leczenia?

Uważam, że ważne jest, aby rodzice / opiekunowie byli zaangażowani w proces leczenia swego dziecka, postrzegam ich bowiem jako część zespołu terapeutycznego. Dlatego też w trakcie terapii zazwyczaj spotykam się z nimi regularnie.

Podczas pierwszego spotkania omawiamy historię rozwoju dziecka, obawy rodziców i dzieci oraz cele leczenia. Podczas następnych kilku sesji zazwyczaj spotykam się z dzieckiem indywidualnie –  w ramach procesu diagnozy. Zwykle zaplanowane jest też spotkanie uzupełniające z rodzicami w celu omówienia moich obserwacji i zaleceń terapeutycznych.

Jakie problemy są leczone podczas terapii przez zabawę?

Leczę problemy związane między innymi z żałobą i utratą, traumą, lękami, zespółem nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi (ADHD), rozwodem i separacją rodzicielską, depresją, zachowaniem, na przykład w szkole, nadużyciami emocjonalnymi oraz seksualnymi, ogólnymi trudnościami z regulacją emocjonalną oraz zespołem stresu pourazowego (PTSD).